Stress is in het kort gezegd spanning. Het woord stress is in 1878 geïntroduceerd door Robert Hooke. In 1944 is de psychologie deze term gaan overnemen. Want ook de medische wereld was op zoek naar: wat is stress?
Hooke was een natuurkundige die de elasticiteit van materialen onderzocht. Hij bestudeerde hoeveel druk een bouwwerk kon weerstaan voordat het instortte. Hieruit ontstond de wet van Hooke. De term ‘stress’ is nog steeds in gebruik in de fysica om belasting op metaal aan te duiden.
De medische wereld nam de term over, want men was op zoek naar verklaringen bij onverklaarbare lichamelijke symptomen bij mensen. Bij een derde van alle aandoeningen was er geen duidelijke oorzaak aan te wijzen. Vaak werden zwakke zenuwen, iets verkeerds gegeten of verkeerde levensstijl toegeschreven aan deze aandoeningen.
Is stress iets van nu?
Stress is niet iets van de moderne tijd. Het was er al in de oertijd toen we nog met een speer achter de mammoeten aanjaagden. Stress is nodig om te overleven. In de mammoetentijd werden wij mensen gejaagd door sabeltijgers. Ons brein en de hormonen zorgden er dan voor dat we gingen vechten of vluchten bij die dreigende gebeurtenissen. Als het gevaar geweken was dan kwam de rust terug en gingen we door met datgene waar we vooraf mee bezig waren. Een super goed overlevingssysteem dat wij nu nog bezitten. Het is voorgeprogrammeerd in onze hersenen en gebeurt automatisch zodra wij een situatie als bedreigend ervaren.
Wat gebeurt er in ons lichaam bij dreigend gevaar?
Wat is stress in fysieke zin: onze lichaamstemperatuur en bloeddruk stijgt, de hartslag en ademhaling neemt toe. Dit is nodig om onze spieren zo snel mogelijk van voldoende zuurstof en noodzakelijke energie te voorzien. De bijschorsnier gaat hormonen aanmaken, adrenaline en cortisol. In deze situaties zijn mensen tot extreme prestaties in staat. Je rent harder, springt hoger en slaat harder. Je voelt bijna geen pijn. Voor sporters is deze vorm van stress noodzakelijk om topprestaties neer te zetten.
Een beetje stress hebben we elke dag nodig om te kunnen presteren. Hier is ook geen probleem mee, als je maar op tijd weer gaat ontspannen, afschakelen, plezier hebben. Kortdurende stress is positieve stress. Het geeft je meestal energie. Beter nog je hebt het nodig om te presteren en te overleven.
Bij teveel en te langdurige stress zijn we uit balans!
Heel veel wetenschappelijke onderzoeken zijn geweest om na te gaan wat stress is. Van biologische, fysieke en daarna psychologische verklaringen. , De ene wetenschapper ging uit van externe druk die ervoor zorgde dat er een teveel aan stress was. De andere ging uit van grote veranderingen in de interne omgeving waardoor er een disbalans ontstond en het lichaam dit weer moest compenseren.
Wat is stress volgens de wetenschap?
Harold Wolff, psychiater in New York, bestudeerde 30 jaar lang stress. Hij legde verbanden met stress en lichamelijke kwalen: hoofdpijn, hoge bloeddruk, astma etc. Hij bemerkte dat verschillende mensen in dezelfde situatie(druk) anders reageerden. Hij zag stress niet meer als iets wat van buitenaf werd opgelegd maar dat ook in de persoon zelf de ernst van stress bepalend was; De zienswijze, de copingstijl, je karakter.
De stressmeter
Bij teveel aan stress gaat je energieniveau achteruit. Je kunt dit zien als je innerlijke batterij die leeg raakt. Anders uitgelegd, batterijen zorgen ervoor dat bijv. een klok wordt voorzien van energie. Raakt de batterij leeg dan functioneert de klok ook niet meer optimaal. De klok loopt langzamer. Als je niets doet dan staat die stil. Laad je de batterij weer op dan loopt de klok door. Hiervoor dien je wel vaak eerst de klok weer op de juiste tijd te zetten.
Zo reageert ons lichaam en onze geest ook. Bij een bijna lege batterij reageren lichaam en geest minder goed. Meestal gaan we dan op vakantie of een dag naar de sauna in de hoop dat we energie kunnen bijtanken. Echter als je blijft doen wat je altijd hebt gedaan dan is deze batterij snel weer leeg. Na verloop van tijd kun je niet meer herladen in een korte tijd. Je staat stil. Als je weer vooruit wil dan dien jij jezelf op de juiste tijd te zetten: stoppen met alTIJD stressen.
Een goede energiemeter
Vaak heb je het zelf niet door dat je batterij leeg raakt. Enkele goede energiemeters zijn:
- Je bent niet uitgerust na je vakantie
- Je staat elke ochtend na een goede nachtrust moe op
- Je gaat niet graag meer sporten
- Je hobby’s worden teveel, je wil maar nog bankzaken doen
Negatieve stress kan de oorzaak zijn.
Signalen van stress:
- tandenknarsen
- veel hoofdpijn en/of buikpijn
- schouders opgetrokken
- gespannen spieren
- kaken op elkaar klemmen
- op het puntje van de stoel zitten
- krampachtig voorwerpen vasthouden
Lees meer over lichamelijke klachten bij stress [blog over lichamelijke stress]
Samengevat, als het gaat om de vraag ‘wat is stress’. Het is een normale reactie van ons lichaam op dreigend gevaar, het is geen ziekte. Het was in de oertijd een belangrijke reactie van ons lichaam om te overleven, en vandaag de dag in sommige situatie nog steeds. Stress is gezond en hebben we nodig om onze dagelijkse dingen te doen. Een disbalans of blijvende stress is ongezond en dit kan leiden tot lichamelijke klachten, tot zelfs aan de dood toe.
